Ondanks de sterk toenemende groei van het aantal robots dat zijn intrede doet in organisaties, blijft het voor velen moeilijk om wet- en regelgeving over de veiligheidsaspecten van het werken met robots te volgen. Daarom zijn Holland Robotics, TNO, iTanks, de NVVK en de NEN een initiatief gestart om aandacht te vragen voor de arbeidsveiligheid van mensen die met robots en cobots werken.
“Er bestaat veel onduidelijkheid over het thema robots en arbeidsveiligheid”, zegt Thijs Dorssers, directeur van Holland Robotics. “In de praktijk blijken de huidige standaarden, zoals ISO 12100 en ISO/TS 15066 te weinig input te geven voor de huidige en toekomstige ontwikkelingen binnen de robotica zeker, in combinatie met onder andere de ontwikkelingen als cobotisering en kunstmatige intelligentie. Het thema wordt echter steeds actueler omdat de inzet van robots steeds meer toeneemt en mensen steeds meer in aanraking komen met robots.
Dorssers vervolgt: “De wet- en regelgeving loopt achter op de ontwikkeling van technologie. Dit betekent dat bedrijven die met nauwe mens-robot samenwerking en AI innoveren zich kunnen afvragen hoe de regels precies van toepassing zijn. Daar komt nog bij dat de Machinerichtlijn een behoorlijke facelift ondergaat en control systems (AI) herkent als mogelijke bron van risico’s. . Daarom is er een initiatief ontstaan vanuit Holland Robotics, TNO, iTanks, de NVVK en de NEN, om dit thema gezamenlijk op de agenda te zetten.
Aandacht creëren
“Het onderwerp stond bij alle initiatiefnemers al op de agenda”, zegt Dorssers, “Het was dus een logische volgende stap om daar gezamenlijk aandacht voor te creëren en het onderwerp vanuit verschillende invalshoeken te belichten. Hiermee willen we zorgen dat er meer duidelijkheid komt, en regels waar organisaties die robots gebruiken mee kunnen werken. In het bijzonder willen we een discussie voeren over nieuwe innovaties binnen de robotica waarbij AI en het delen van de werkruimte met mensen onderdeel zijn.
Op dit moment moeten robots voldoen aan de Machinerichtlijn en worden ISO-normeringen als uitgangspunten gebruikt. In de praktijk blijkt dat deze regelgeving voor robots onvoldoende bekend is bij eindgebruikers, zeker in het geval van mens- machinesamenwerking. . Een belangrijke doelstelling van de samenwerkende partijen is dan ook om uitleg te geven over de geldende regelgeving en met de verschillende stakeholders over in gesprek te gaan. Daarbij kijken we ook wat nodig is voor effectieve implementatie van risico-reducerende maatregelen bij eindgebruikers van robots die ‘uit de kooi’ komen. Deze onderwerpen zijn nog actueler geworden met de komst van de onlangs gepubliceerde nieuwe wettekst van de Machinerichtlijn met verscherpte eisen op dit vlak.
Je rol pakken
“Wat wij willen bereiken is in de eerste plaats dat bedrijven zelf meer nadenken over robots en arbeidsveiligheid. We willen niet dat ze zich laten belemmeren bij innovatie omdat de regelgeving ingewikkeld is, maar wel dat ze het thema arbeidsveiligheid bij de integratie van cobots en robots meenemen. Dit houdt onder andere in dat mensen die met robots werken geschoold moeten in de risico’s zodat ze alert blijven op (on)verwachte situaties. Juist nu robots uit de kooi komen moeten mensen weten wat ze in geval van nood kunnen en moeten doen.” Dit is uiteraard niet alleen te vangen in aangepaste wet- en regelgeving, maar ook door meer awareness en kennis te creëren bij alle mensen die betrokken zijn bij robotisering binnen een bedrijf. Van engineer, tot veiligheidskundige, integrator en uiteindelijk gebruiker of operator. Maar ook de overheid moet zijn rol pakken in dit thema. Gelukkig lijkt het onderwerp met het invullen van de betreffende functie bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid nu ook daar op de agenda te staan.
Informeren en kennis delen
Om hier een voorschot op te nemen is er inmiddels een themapagina online gezet door de deelnemende partijen. Tevens wordt een reeks webinars opgezet waar arbeidsveiligheid besproken wordt met betrokken organisaties èn eindgebruikers. “We zien dat het thema leeft, want er is iedere keer behoorlijk veel interactie”, besluit Dorssers. “Het initiatief wordt goed ontvangen, want iedereen wil een veilige robotica-markt.”
