In zijn eerste officiële toespraak tot het College van Kardinalen heeft de nieuwe paus, Leo XIV, aangekondigd dat de katholieke Kerk actief zal inspelen op de maatschappelijke gevolgen van kunstmatige intelligentie. Daarbij trok hij een directe parallel met paus Leo XIII, die aan het einde van de 19e eeuw de sociale leer van de Kerk vormgaf als antwoord op de eerste industriële revolutie.
Tijdens de bijeenkomst in het Vaticaan herdacht paus Leo XIV het overlijden van zijn voorganger, paus Franciscus, en benadrukte hij de voortzetting van diens hervormingsagenda. Daarbij verwees hij naar kernpunten uit de apostolische exhortatie Evangelii Gaudium, zoals missionaire vernieuwing, zorg voor kwetsbaren en open dialoog met de moderne wereld.
Een opvallende passage in zijn toespraak betrof de keuze van zijn naam. Die is mede geïnspireerd op paus Leo XIII, auteur van de invloedrijke encycliek Rerum Novarum (1891), waarin de sociale gevolgen van industrialisatie centraal stonden. Paus Leo XIV verklaarde:
“In onze tijd biedt de Kerk iedereen de rijkdom van haar sociale leer als antwoord op een nieuwe industriële revolutie en op ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie, die nieuwe uitdagingen vormen voor de verdediging van menselijke waardigheid, rechtvaardigheid en arbeid.”
Het is de eerste keer dat een paus expliciet kunstmatige intelligentie koppelt aan de sociale leer van de Kerk. Hoewel hij geen specifieke beleidsvoorstellen aankondigde, maakt de opmerking duidelijk dat het Vaticaan zich actiever wil positioneren in het maatschappelijke debat rond AI.
De toespraak komt op een moment van wereldwijde bezinning over de impact van AI op onder meer werkgelegenheid, privacy en ethiek. Ook binnen het Vaticaan zijn de afgelopen jaren signalen gekomen over de noodzaak van een ethische benadering van digitale technologie. Zo publiceerden onder meer de Pauselijke Academie voor het Leven en het Dicasterie voor Integrale Menselijke Ontwikkeling eerder documenten over technologie en menselijke waardigheid.
Paus Leo XIV sloot zijn toespraak af met een oproep tot geloof, samenwerking en engagement, en benadrukte dat de Kerk ook in deze tijd een moreel kompas moet blijven bieden in het licht van snelle technologische veranderingen.
